Tổng quan về bệnh LMLM trên heo
Lở mồm long móng (LMLM) là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất ở heo và nhiều loài gia súc khác như trâu, bò, dê, cừu. Bệnh do virus Foot and Mouth Disease (FMD virus) gây ra, lây lan rất nhanh, gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi.
Dù heo mắc LMLM thường ít chết hơn so với trâu bò, nhưng tốc độ lây nhiễm cực cao, ảnh hưởng đến năng suất tăng trưởng, sinh sản, và xuất khẩu.
Vì vậy, người chăn nuôi cần hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng trị hiệu quả để bảo vệ đàn heo.
2. Nguyên nhân gây bệnh lở mồm long móng ở heo
Tác nhân gây bệnh là virus LMLM thuộc họ Picornaviridae, giống Aphthovirus, có 7 typ huyết thanh (O, A, C, SAT1, SAT2, SAT3, Asia1).
Virus có khả năng tồn tại lâu trong môi trường:
-
Trong thịt đông lạnh: sống đến vài tháng.
-
Trong chất tiết, nước tiểu, phân: tồn tại 1–2 tuần.
-
Trong môi trường chuồng trại ẩm mát: tồn tại hơn 1 tháng.
Virus lây truyền qua nhiều con đường:
-
Tiếp xúc trực tiếp giữa heo bệnh và heo khỏe qua nước bọt, dịch mũi, bọng nước.
-
Gián tiếp qua không khí, dụng cụ, người chăm sóc, xe vận chuyển, thức ăn, nước uống.
-
Lây dọc: heo nái nhiễm bệnh có thể truyền virus cho heo con qua sữa.
Chỉ cần một con nhiễm bệnh, nếu không phát hiện và cách ly kịp thời, virus có thể lan cả đàn chỉ trong 1–2 ngày.
3. Triệu chứng bệnh lở mồm long móng ở heo
Tùy mức độ nhiễm virus và sức đề kháng của heo mà biểu hiện có thể khác nhau, nhưng nhìn chung có các dấu hiệu đặc trưng:
3.1. Thời kỳ ủ bệnh
Từ 2–7 ngày. Heo vẫn ăn uống bình thường nhưng đã có khả năng lây bệnh.
3.2. Thời kỳ phát bệnh
-
Sốt cao 40–41,5°C, bỏ ăn, ủ rũ, đi đứng khó khăn.
-
Miệng heo chảy nhiều nước dãi: nước dãi trong, dính, tạo thành sợi.
-
Niêm mạc miệng, lưỡi, lợi, mũi xuất hiện mụn nước (bọng nước), sau đó vỡ ra tạo vết loét đau rát, khiến heo không ăn, không bú.
-
Ở chân: mụn nước xuất hiện ở kẽ móng, quanh móng, gót chân, sau đó vỡ ra làm heo đi khập khiễng hoặc nằm lì.
-
Một số con có mụn ở vú (heo nái) hoặc vùng bụng.
-
Heo con bú mẹ có thể chết đột ngột do virus tấn công tim (viêm cơ tim cấp).
4. Tác hại của bệnh lở mồm long móng
-
Giảm năng suất tăng trọng: heo giảm ăn, chậm lớn, còi cọc.
-
Giảm năng suất sinh sản: heo nái sảy thai, giảm sữa, heo con chết nhiều.
-
Tăng chi phí điều trị và tiêu hủy: bệnh dễ tái phát và lan nhanh.
-
Thiệt hại kinh tế lớn: không thể xuất bán heo bệnh, ảnh hưởng uy tín trại.
-
Nếu không kiểm soát tốt, FMD có thể lây sang các loài khác trong khu vực, gây dịch trên diện rộng.
5. Cách phòng và xử lý bệnh lở mồm long móng ở heo
5.1. Phòng bệnh bằng vaccine
Phòng bệnh bằng vaccine là biện pháp hiệu quả và bền vững nhất.
-
Tiêm vaccine LMLM đa giá (O, A, Asia1) cho heo từ 2 tháng tuổi trở lên.
-
Lặp lại định kỳ 6 tháng/lần.
-
Đối với heo nái: nên tiêm trước khi phối giống 3–4 tuần để truyền kháng thể cho heo con.
Lưu ý: Chỉ tiêm vaccine khi đàn heo hoàn toàn khỏe mạnh, không bị sốt hoặc stress.
5.2. Tăng cường vệ sinh, sát trùng chuồng trại
-
Dọn phân, thay chất độn chuồng thường xuyên.
-
Sử dụng dung dịch sát trùng formalin 2%, NaOH 2%, Iodine, BKC hoặc vôi bột rắc quanh chuồng, lối đi, cống rãnh.
-
Dụng cụ, xe vận chuyển phải được rửa sạch và phun thuốc sát trùng định kỳ.
5.3. Kiểm soát nguồn lây
-
Cách ly heo mới nhập ít nhất 21 ngày trước khi nhập đàn.
-
Không cho người lạ, thương lái, phương tiện ra vào khu vực nuôi khi chưa khử trùng.
-
Khi phát hiện heo bệnh: cách ly ngay, điều trị triệu chứng, tiêu hủy heo chết đúng quy định.
5.4. Điều trị hỗ trợ
Hiện chưa có thuốc đặc trị virus FMD, nên việc điều trị chủ yếu là giảm triệu chứng, ngăn bội nhiễm, tăng sức đề kháng:
-
Dùng kháng sinh ngăn nhiễm khuẩn kế phát: Amoxicillin, Tylosin, Florfenicol, Doxycycline…
-
Dùng thuốc hạ sốt, giảm đau, vitamin C, B complex, men tiêu hóa.
-
Rửa miệng bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ (xanh methylen, nước muối sinh lý, Iodine loãng).
-
Xức thuốc sát trùng lên vết loét ở chân, miệng (Betadine, BSI, thuốc tím loãng).
-
Bổ sung chất điện giải, vitamin E, Selenium để phục hồi nhanh hơn.
6. Biện pháp kiểm soát dịch khi có ổ bệnh
Nếu trại phát hiện ca LMLM:
-
Cách ly ngay đàn bệnh – không vận chuyển, không bán.
-
Báo cơ quan thú y địa phương để lấy mẫu xét nghiệm và xử lý.
-
Phun khử trùng toàn bộ khu vực, đặc biệt các lối ra vào.
-
Tạm dừng nhập – xuất heo ít nhất 21 ngày kể từ khi hết ca bệnh cuối cùng.
7. Kết luận
Bệnh lở mồm long móng trên heo là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất, dễ bùng phát và gây thiệt hại kinh tế lớn cho người chăn nuôi.
Phòng bệnh luôn quan trọng hơn chữa bệnh — hãy chú trọng tiêm phòng định kỳ, vệ sinh chuồng trại, kiểm soát nguồn lây và tăng sức đề kháng cho đàn heo.
——————————————————————————————————————————————————
Để được tư vấn về sản phẩm, giải pháp và kỹ thuật chăn nuôi hãy liên hệ với chúng tôi!
Công Ty Cổ Phần Thuốc Thú Y Đại Dương
Địa chỉ: Đoàn Quang Dung, Xã Gia Lâm, Thành phố Hà Nội
Đường dây nóng: 0967 28 46 46
Trang web: dd-oceanvet.com
Fanpage: Công ty Cổ Phần Thuốc Thú Y Đại Dương – Oceanvet
